თავი XXXIV 3 (შეტანილია ცვლილება მინისტრის ბრძანებით N 159/ნ, )

Transkript

1 თავი XXXIV 3 (შეტანილია ცვლილება მინისტრის ბრძანებით N 159/ნ, ) დანართი 8 დაწყებითი საფეხურის თურქული ენის პროგრამის შინაარსი დონე - I, II (დI, დII) სარეკომენდაციო შინაარსი პროგრამის შინაარსი წარმოადგენს იმ ენობრივი მასალის ჩამონათვალს, რომელიც გამოიყენება სტანდარტში დადგენილი საკომუნიკაციო უნარ-ჩვევების გასავითარებლად. ჩამონათვალი ვერ იქნება ამომწურავი, ვერც სავალდებულო. იგი სარეკომენდაციო ხასიათს ატარებს. დასაშვებია ჩამონათვალის შეცვლა, გადანაცვლება, შევსება, შემცირება. მთავარია, დასასწავლი ენობრივი მასალის და კულტურული თემატიკის შერჩევისას გათვალისწინებულ იქნეს: სტანდარტში მითითებული საკომუნიკაციო ამოცანები, თანამედროვე ენის ნორმები, ასაკობრივი თავისებურებები და მოზარდის ინტერესთა სფერო. პანორამა 1. სამეტყველო ფუნქციები 2. ლექსიკა 1. სამეტყველო ფუნქციები 1.1. სოციალური ურთიერთობები 1.2. ინფორმაციის გაცვლა 1

2 1.3. აღწერა/დახასიათება 1.4. შეფასება 1.5. სურვილის გამოხატვა 1.6. გრძნობები/შეგრძნებები 1.7. დროში ორიენტირება 1.8. სივრცეში ორიენტირება 1.9. ნებართვა ინტერაქცია საკლასო ოთახში რუბრიკა ენობრივი რეალიზაციის ნიმუშები დონე - დI დონე - დ II გაგება გამოყენება გაგება გამოყენება 1.1. სოციალური ურთიერთობები მისალმება/ -Merhaba - Merhaba -Nasılsınız? -Hoş geldiniz! -Günaydın - Hoş geldiniz! - Nasılsınız? მოკითხვა -İyi günler -Hoş gördük! -Sağolun! İyiyim. -Hoş bulduk -Siz nasılsınız? -Ben de iyiyim, teşekkür ederim. დამშვიდობება -Allaha -Hoşça kalınız! -Hoşça kalın! ısmarladık! -Güle güle -Görüşürüz! -Güle güle! -İyi günler! -Görüşmek üzere! წარდგენა/ გაცნობა -Bu kimdir? -Bu Lia. -Merhaba, benim adım Gogi. -Adınız ne? -Benim adım ZaZa. -Memnun oldum! მიმართვა -Bayan -Lütfen -Hanım 2

3 -Bey -Efendi მობოდიშება -Affedersiniz! -Çok üzüldüm! -Bir şey değil! -Özür dilerim! -Affedersiniz! მადლობის -Teşekkür -Teşekkürler! -Çok teşekkür Teşekkür ederim! გადახდა ederim ederim! -Bir şey değil! -Sağol! მილოცვა/ -Doğum günü -Kurban Bayramı -Doğum gününüzü კეთილი kutluyorum! kutluyorum! kutluyorum! სურვილები -Yeni yılbaşı -Ramazan Bayramı -Yeni yılbaşınızı kutluyorum! kutluyorum! kutluyorum! დათანხმება/ -Bu midir? -Evet / Hayır -Sizin var -Evet, benim var / უარყოფა -Evet, bu dir. mı? Hayır, benim yok -Hayır, bu değildir. -Siz yapabilir misiniz? 1.2. ინფორმაციის გაცვლა პირადი -Adınız ne? -Adım Elen. -Sizin doğum - Aralık ayında მონაცემები: სახელი, გვარი, -Soyadınız ne? -Soyadım gününüz ne zaman? -Onun adı ასაკი -Kaç yaşındasınız? -0n yaşındayım -Annenizin / Babanızın adı ne? იდენტიფიცირება -O ne? -O bir -Bu nedir? -Bu benim ადამიანის/საგნის -Bu kimdir? -Bu Goga dır აღწერა 3

4 /დახასიათება ადამიანის გარეგნობა -Onun gözlerinin rengi ne? -Mavi. -Nasıl görünüyor? -O (kadın) güzeldir. -O (erkek) yakışıklı ადამიანის დახასიათება -O adam nasıl, iyi mi? -Evet, o adam çok iyi! -O güçlü/ insansever adamdır. საგნის აღწერა -Bu top nasıl? -Bu top büyük/küçük 1.4. შეფასება yuvarlık -Onun şekli nasıl, neye benzer? -O dörtgen /dörtgen şeklinde /dörtgene benzer მომწონს/არ - Bu beğeniyor -Bu iyidir -Bunu beğeniyor -Bunu მომწონს დადებითი უარყოფითი musunuz? /fenadır/kötüdür -Bunu beğeniyorum. musunuz? beğeniyorum. -Bunu beğenmiyorum Bunu çok beğeniyorum სურვილის გამოხატვა სურვილის -Ne -Bir oyuncak -Ne istersiniz? -Ben bir გამოხატვა istiyorsunuz? istiyorum. isterim გრძნობები /შეგრძნებები სიხარული -Ben memnunum. Ben mutluyum/ben çok iyiyim. შეგრძნებები -Üşüyorum/bana sıcak bastı - Ben korkuyorum 1.7. დროში 4

5 ორიენტირება დროში განთავსება -Ne zaman - Şimdi. -Saat kaçta -Sabah. oynuyorsunuz? kalkıyorsunuz? -Saat dokuzda. -Pazartesi günü სივრცეში ორიენტირება ადგილმდებარეობა -O nerede (kadın/erkek/bir şey)? 1.9. ნებართვა - Burada -O nerede (kadın/erkek/bir şey)? - Burada/orada -üzerinde -içinde -altında ნებართვა -Olabilir mi? -Evet, olur (yapabilirsiniz). Olur mu? ინტერაქცია საკლასო ოთაში მასწავლებლის მითითებები -Oturunuz, lütfen! -Kalkınız! -Geliniz! -Oynayalım! -Şarkı söyleyelim! - Aferin! - Size yardım edebilir miyim? -Buraya geliniz!! Açınız/kapatınız kitapları! -Dikkat ediniz! -Çok iyi! 5

6 2. ლექსიკა 2.1 ინდივიდი 2.2 ინდივიდის გარემოცვა 2.3 აქტივობები 2.4 ინდივიდის ორიენტირები რუბრიკა დონე - დ I მაგალითები დონე - დ II 2.1. ინდივიდი სხეული გარეგნობა Baş, yüz, göz, kulak, ayak/bacak, el/kol. Güzel, çok güzel, yakışıklı, uzun boylu, kısa boylu. Gövde, ağız, burun, el/ayak parmakları. Genç, yaşlı/ihtiyar, büyük. დახასიათება Fena/kötü, iyi, mutlu, memnun. Akılsız/deli, yavaş/tutuk, hayırlı/iyi, akıllı. ტანსაცმელი 2.2. ინდივიდის გაემოცვა Elbise, tişort, kasket, blucin, ayakkabı. Elbise, etek, pantolon, gömlek, bluz. ადამიანი Kız, oğlan, dost, küçük çocuk. Erkek, kadın, çocuk. ოჯახი/ნათესავები ცხოველთა/ფრინველთა სამყარო Anne/anneciğim Baba/babacığım. Kopek, yavru, kedi, fare, tilki, tavuk, yılan. Aile, kız kardeş, kardeş, büyükbaba /dede, büyükanne/nine. Domuz, at, inek, kuş, kurt, fil, maymun. 6

7 სათამაშოები Oyuncak, araba, top, bebek. Uçurtma, uçak, bisiklet. ზღაპრის სამყარო ბუნება/ბუნების მოვლებები საცხოვრებელი ადგილი/ საყოფაცხოვრებო ნივთები სკოლა/სასკოლო ნივთები სურსათი დღესასწაულები და ზეიმები 2.3. აქტივობები შინ/გარეთ 2.4. ინდივიდის ორიენტირები Oyuncaklar, masal, kral, çariçe/kraliçe, prens/çar oğlu. Gök, güneş, ay, yıldızlar, ağaç, yağmur, kar. Ev, oda, kazan, tencere, kapı, yatak odası, masa, sandalye. Oku sınıf, öğretmen, çanta, kitap, kalem. Meyve, muz, ekmek, tereyağı, çay. Noel ağacı, Noel Baba, yeni yılbaşı. Varlık/yokluk, almak, koymak, vermek, göstermek, olumlu, yemek, görmek. Peri/huri, prenses, saray, pehlivan. Çiçekler, orman, yapraklar, hava, bulut, rüzgar. Daire, döşeme, tavan, duvar, koltuk, sedir/divan, televizyon, resim. Spor salonu, okul öğrenci, zil, harita, bilgisayar. Şeftali, portakal, sebze, peynir, yumurta, süt. Bayramlar, doğum günü, hediyeler. Yaşamak/oturmak, kalkmak, uyumak, yıkamak, giyinmek, çıkarmak. დო Bugün, yarın. Gün, sabah,eğlen, akşam. კვირის დღეები/ წელიწადის დროები Kış, ilk bahar, yaz, ilk bahar. Pazartesi-Pazar, ocak, mevsimler. ადგილმდებარეობა Burada, orada. İçinde, üzerinde, altında. ფერი Kırmızı, lacivert, kahve rengi, yeşil, beyaz. Mor, portakal renginde, kara/siyah, pembe. ზომა Büyük, küçük. az/en az, büyük/koca. რაოდენობა Çok, az Biraz, birkaç რიცხვები Bir-on. Bir-yirmi. 7

8 დაწყებითი საფეხურის თურქული ენის პროგრამის შინაარსი დონე - III, IV (დIII, დIV) სარეკომენდაციო შინაარსი პროგრამის შინაარსი წარმოადგენს იმ ენობრივი მასალისა და სოციოკულტურული თემატიკის ჩამონათვალს, რომელიც გამოიყენება სტანდარტში დადგენილი საკომუნიკაციო უნარ-ჩვევების გასავითარებლად. ჩამონათვალი ვერ იქნება ამომწურავი, ვერც სავალდებულო. იგი სარეკომენდაციო ხასიათს ატარებს. დასაშვებია ჩამონათვალის შეცვლა, გადანაცვლება, შევსება, შემცირება. მთავარია, დასასწავლი ენობრივი მასალის და კულტურული თემატიკის შერჩევისას, გათვალისწინებულ იქნეს: სტანდარტში მითითებული საკომუნიკაციო ამოცანები თამანედროვე ენის ნორმები ასაკობრივი თავისებურებები და მოზარდის ინტერესთა სფერო პანორამა 1. სამეტყველო ფუნქციები 2. ლექსიკა 3. გრამატიკა 4. ფონეტიკა 5. ორთოგრაფია 6. სოციოკულტურა და კულტურა 1. სამეტყველო ფუნქციები 8

9 1.1. სოციალური ურთიერთობები 1.2. ინფორმაციის გაცვლა 1.3. აღწერა / დახასიათება 1.4. გემოვნება 1.5. შეფასება 1.6. საჭიროება / სურვილი 1.7. გრძნობები / ემოციური რეაქციები / შეგრძნებები 1.8. დროში ორიენტირება 1.9. სივრცეში ორიენტირება ლოგიკური კავშირები ნებართვა / ვალდებულება / აკრძალვა ინტერაქცია საკლასო ოთახში რუბიკა ენობრივი რეალიზაციის ნიმუში 1.1. სოციალური ურთიერთობები დონე - დIII დონე - დIV მისალმება / მოკითხვა -Günaydın/merhaba -Merhaba!/ Hoş geldiniz Goga! -İyi sabahlar/iyi günler/ İyi akşamlar -İyi sabahlar anne/baba! -Nasılsınız? - İyiyiz, teşekkür ederiz. -Merhaba! -Merhaba! -Ne var, ne yok? -İyilik, sağlık. Sende ne var, ne yok? -Sağ ol, ben de iyiyim. -Sen nasılsın? -Teşekkürler, ben de iyim. 9

10 დამშვიდობება წარდგენა / გაცნობა მიმართვა (თავაზიანი / ფამილარული) -Allaha ısmarladık! -Hoşça kalınız! -Güle güle! -Merhaba, ben Gogayım. -Bu Soso. -Lütfen -Canım -İyi geceler! -Görüşmek üzere/ Görüşürüz! -Benim adım Fatma. -Memnun oldum. -Siz Ömer i tanıyor musunuz? -Bey/Hanım -Ali Bey -Feride Hanım -Bayan Gül მობოდიშება მადლობის გადახდა მილოცვა / კეთილი სურვილები -Üzüldüm!/Affedersiniz! -Özr dilerim! -Teşekkür ederim! -Teşekkürler -Doğum gününüzükutluyoruz! -Yeni Yılbaşı kutluyoruz! -Noel Günükutluyoruz! -Affedersiniz, lütfen. -Hiç bir şey değil. -Çok teşekkür ederim! -Çok teşekkürler! -Ramazan gününükutluyoruz! -Biz de. -Hoşça eğileniniz! წახალისება / შექება -Aferin! -Oyle mi? -Çok güzel! შეთავაზება -Yardım edebilir miyim? -Siz bana yardım edebilir misiniz? დათანხმება / უარი -Evet / Hayır -Evet, lütfen -Hayır, teşekkürler.. -Evet, benim! -yapıyorum/yaptım/yapabilirim -Hayır, o değil. -yapmıyor/yapmadı/yapamaz ინტერაქცია სუფრასთან -Buyurunuz, lütfen -Eline sağlık çok güzel olmuş. 10

11 -Verebilir misiniz. İşte buyurun! -Afiyet olsun. Biraz daha buyurunuz. -Teşekkür ederim. Çok yedim. -Lütfen şu tatlı tabağını bana verebilir misiniz? -Tabii al, tatlılar da harika görünüyor. -Şimdi size güzel bir çay yapayım! 1.2. ინფორმაციის გაცვლა პირადი მონაცემები: გვარი / სახელი / ასაკი / მისამართი / დაბადებისდღე / ოჯახი / საქმიანობა იდენტიფიცირება (ადამიანის / საგნის) -Adınız ne? -Kaç yaşındasınız? -Ben on yaşındayım. -Nerede oturuyorsunuz? -Ben Tiflis te oturuyorum. -Kaçıncı sınıftasınız? -Annenizin/Babanızın adı ne? -O adam kim? -O adam Osman Bey, O kadın Fatma Hanım. -Bu ne? -Bu çantamdır. -Onun soyadı ne? -Takma adı ne? -Biraz yavaş söyleyebilir misiniz? -Hangi okulda öğreniyorsunuz? -Adresiniz ne? -Ben Çavçavadze caddesinde, 12 numaralı evde oturuyorum. -Aileniz büyük mü? ჯანმრთელობა -Nasılsınız? -Teşekkür ederim, iyim. -Fena değilim. -Keyfiniz nasıl? -Kendimi iyi hissetmiyorum. საქმიანობა -Her gün ne yapıyorsunuz?/neyle meşgulsünüz? -Şimdi hangi kitap okuyorsunuz? -Derslerden sonra ne yapıyorsunuz? -Ben yüzme havuzuna giderim. -Piyano çalabilir misiniz? 11

12 ამინდი -Güzel hava. -Soğuktur/Sıcaktır -Sıcaktır/Hava güneşli/rüzgar esiyor -Hava güneşli. -Kar yağıyor. Çok soğuk gün. ინტერაქცია სავაჭრო ობიექტებში -Alış verişe nereden Başlayalım? -Ben içecek bölümüne gideyim. -Sen sebze ve meyveler bölümüne git! -Fiyatı ne?/kaça? -Kaç istiyorsunuz? თავისუფალი დრო -Ben dans etmek seviyorum. -Futbol/Tenis oynamak seviyor musun? 1.3. აღწერა / დახასიათება ადამიანის გარეგნობა / ჩაცმულობა -O kadın çok güzel/göz alıcı/sempatik. -O uzun boylu/kısa boylu/çirkin. -Onun gözleri mavi, saçları ise sarı. -Ben sizin elbisenizi çok beğeniyorum, yeni mi? ადამიანის დახასიათება საგნის აღწერა -O kadın çok akıllıdır. -Ali dostçadır. -Ali dostluğu sever değildir. -O büyük/küçük/ temiz/ kirli/güçlü/uzun -Çiçek ne renkte/çiçeğin rengi ne? -O adam neşeli/ağırbaşlı. -O kadın çok güzel/göz alıcı/sempatik. -O çok akıllı/zekidir. -Bizim mutfakta dörtgen/yuvarlak/oval masamız var გემოვნება მოწონება / არ მოწონება 1.5.შეფასება -Ben bunu seviyorum. -Ben bunu sevmiyorum. -Bu çok güzeldi. -Ben bundan nefret ediyorum. დადებითი / უარყოფითი -Bu iyidir. -Bu fena/kötüdür. -Bu doğrudur. -Bu doğru değildir. 12

13 1.6. საჭიროება / სურვილი / მოთხოვნილება საჭიროება / სურვილი / მოთხოვნილება -Ne yapmak istiyorsunuz? -Ben yapmak istiyorum. -Benim bir arzum var -Bana lazım/gerek გრძნობები / ემოციური რეაქციები / შეგრძნებები სიხარული ბრაზი -Ben memnunum. -Ben mutluyum. -Ben çok memnunum/mutluyum. -Ben kızgınım. -Ben çok kızgınım. გაკვირვება -Benim bir robotum var. -Öyle mi? Doğru mu? სინანული -Çok fena, üzülüyorum. -Geçmiş olsun! შიში შეგრძნებები -Üşütüyorum. -Çok sıcak. -Ben yılandan korkuyorum. - Uykum var დროში ორიენტირება დროში განთავსება ქრონოლოგია -Bugün. -Şimdi sabah/öğle. -Günümüz ne? -Pazartesi günüdür. -Bir varmış, bir yokmuş -Saat kaç? -Saat 3. -Saat üç buçuktur. -Bundan sonra -Sonra სიხშირე ხანგრძლივობა -Ben sık sık/ara sıra/zaman zaman onları ziyaret ediyorum. -Ders boyunca 13

14 1.9. სივრცეში ორიენტირება ადგილ- მდებარეობა -O nerede? -O odadadır. -Buradadır/burada oluyorlar. -O burada/orada. -Okulum evimden uzaktadır ლოგიკური კავშირის გამოხატვა მიზეზი / შედეგი / ოპოზიცია -Feride ıslanmıştır, çünküdereye düştü ნებართვა / ვალდებულება / აკრძალვა ნებართვა / ვალდებულება / აკრძალვა -Oabilir mi? -Kaleminizi alabilir miyim? -Hayvan bahçesinde hayvanlara yemek vermeyin! 1.12.ინტერაქცია საკლასო ოთახში მასწავლებლის მითითებები /მოსწავლის მიმართვები -Oturunuz, lütfen! -Açınız/kapatınız kitapları! -Tahtaya ilerleyin! -Oynayalım! -Acele olun! -Yaprak çevirin! -Kaset dinleyin! -Konuşmayınız! -Okuyabileyim mi? -Tahta temizleyeyim mi? -Bana yardım yapabilir misiniz? 2. ლექსიკა 2.1. ინდივიდი: 2.2. ინდივიდის გარემოცვა: 14

15 2.3. აქტივობები: 2.4. ინდივიდის ორიენტირები: რუბრიკა მაგალითები 2.1. ინდივიდი დონე - დIII დონე - დIV სხეული Gövde, baş, saç, yüz, göz, kulak, ayak, ağız, burun, el, ayak parmağı. Dudak, diş/dişler, arka, dil, omuz, kol, el parmağı, diz, taban. გარეგნობა Yakışıklı, uzun boylu, kısa boylu, genç, yaşlı/ihtiyar, büyük/ mavi gözler, büyük burun, kara saçlar, büyük ağız, küçük. Güzel, kara/sarışın/kıvırcık saç, uzun parmaklar, şişman, çirkin, zayıf. დახასიათება ტანსაცმელი/ აქსესუარები Fena/kötü, iyi, mutlu, memnun, deli, aptal, akıllı, kuvvetli/ şiddetli, meşgul. Giyim, elbise, etek, pantolon, eşofman, mayo, kasket, koton, gömlek, bluz, ayakkabı, çizme, çorap, şapka, palto. Dürüst/namuslu, sert, yaramaz, şişman, hantal, utangaç, korkmuş, utandırılmış. Pijama, don/külot, ceket, eşofman, boyun atkısı, kostüm, eldiven/kolçak, yağmurluk, saat, kuşak, kapüşon, şapka. ჰიგიენა Sabun, havlu, tarak. Diş macunu, diş fırçası, kıl kalem. ჯანმრთელობა / ავადმყოფობა dişçi/diş uzmanı, hasta, zayıf, doktor, hastane. ემოციური რეაქციები Beğenmek, sevmek, ağlamak. Gülmek, gülümsemek, nefret etmek ინდივიდის გარემოცვა ადამიანები Erkek, kadın, kız, oğlan, küçük çocuk, dost, bebek. insan, halk, yavru, genç, ergin, bebek, komşu. 15

16 ოჯახი / ნათესავები Aile, anne/anneciğim, baba/babacığım, kız kardeş, kardeş, büyükbaba/dede, büyükanne/nine, anne baba, dede nine. Karı, koca, oğul, kız, teyze, hala, amca/dayı, amcazade/kuzen, halazade, teyzezade, üvey anne, üvey baba, torunlar. ცხოველთა სამყარო ზღაპრის სამყარო Evcil hayvanlar: kopek, kedi, koyun, domuz, at, inek, kaz, sinek, kuş, tavuk, ördek, hindi Vahşi hayvanlar: kurt, tilki, ayı, aslan, kaplan, yılan, fil, maymun. Oyuncaklar, masal, kral, kralçe, şehzade/prens, prenses, deve saray/konak, peri/huri, cadı. Cengel/tropikal orman hayvanları: aslan, kaplan, timsah, kirpi, örümcek, arı, karınca Kuşlar: papağan, karga, kelebek. Cadı karı, cadaloz, büyülü/sihirli değnek, görüntü, ejder, iskelet. ბუნება Gök, güneş, ay, yıldızlar, ağaç, çiçek, odun, yapraklar. Irmak/dere, dağ, deniz, ova/vâdi, orman, tepe, göl, taş. ბუნების მოვლენები გეოგრაფიული დასახელებები Sıcaklık/hararet, soğukluk, yağmur, kar, bulutluk, rüzgâr. Ülke, devlet, bölge, şehir, kent, başkent, başşehir, köy. Toprak, don/ayaz, fırtına, sis/duman, sıcaklık, hava, kar tanesi. Gürcistan, Türkiye, Amerika, Amerika Birleşik Devletleri, Kura, Van Gölü, Tiflis, Ankara. სოფელი Köy, çiftlik. Köylü, çiftlikçi, Avlu kapısı, duvar/sur, su birikintisi, çiçeklik, ot, kuru ot, bel, kürek. საცხოვრებელი ადგილი Ev, daire/apartman, oda, döşeme, tavan, duvar, pencere, kapı, çalışma odası, yatak odası, yemek odası. Oturma/misafir odası, mutfak, alt kat, üst kat, asansör, banyo odası, anahtar, kilit, merdiven, tuvalet, villa, yazlık ev, yer altı/bodrum, garaj, ana şehri, otel. საყოფაცხოვრებო ნივთები სკოლა / პერსონალი Masa, sandalye, dolap, divan, koltuk, televizyon, lamba, resim, perdeler, yastık, yorgan. Okul, öğrenci, öğretmen, spor salonu, sınıf, okul öğrenci, avlu, zil, ders kitabı. Resim albümü, büfe/tabaka dolabı, elbise dolabı, halı, yatak halısı, yatak örtüsü, videoteyp bilgisayar. Lokanta, öğretmen odası, kütüphane, kütüphaneci, sınıf arkadaşı, spor alanı, teneffüs. 16

17 სასკოლო ნივთები სასწავლო საგნები მომსახურების ობიექტები/ პერსონალი სურსათი Çanta, kitap, defter, kalem, kurşunkalem, silgi, kalemlik, tahta, tebeşir, marker, çizgeç. Türk dili/türkçe, Gürcüce, İngilizce, matematik. Meyve: şeftali, portakal, erik, muz, elma; sebze; ekmek, teryağı, peynir, yumurta, çay, kahve, bir şişe süt. Teyp, resimli kitap, levha, müzik aleti, günlük, kasetler, cetvel, yerküre/glop, kalemtıraş. Çizmek, Müzik, Tabiat/doğa, Spor. Ramazan töreni, Noel Baba töreni, Noel şarkıları, çerez/tatlı, mumlar, hediyeler, dekor/dekorasyon, maske. Domates, salatlık, lahana, havuç, soğan, sarımsak Tatlılar, pasta, pelte/jöle. კვება და კვების ობიექტები Yiyecek, kahvaltı, ikindi kahvaltısı, öğle yemeği, kaşık, tabak, peçete, börek, lokanta, kafeterya, sofra. ფოსტა Mektup, kartpostal. Zarf/mektup zarfı, pul, posta kutusu. ტრანსპორტი / Bisiklet, araba, otomobil, otobüs, troleybüs. Tramvay, tren, şoför/sürücü, metro, taksi, gemi/vapur, kayık. კულტურის / სპორტის ობიექტები / პერსონალი დღესასწაულები და ზეიმები Kukla tiyatrosu, hayvanat bahçesi, hayvan terbiyecisi, palyaço, cambaz, sirk. Bayramlar, doğum günleri, Paskalya yortusu, hediyeler, Ramazan bayramı, Kurban bayramı, Çocuk bayramı, Noel Baba, Yeni yılbaşı, Noel ağacı. Tiyatro, sinema, stadium, sporcu, oyuncu/aktör, sinema yıldızı. Ramazan töreni, Noel Baba töreni, Noel şarkıları, çerez/tatlı, mumlar, hediyeler, dekor/dekorasyon, maske აქტივობები შინ / გარეთ Olmak, kalmak, bulunmak, var, sahip olmak, almak, koymak, vermek, yaşamak/oturmak, kalkmak, uyumak, yemek, yıkanmak, giyinmek, çıkarmak, gelmek, gitmek, anlamak, duymak, görmek, konuşmak, öpmek, getirmek, Temizlemek, yürümek, gezmek, dinlenmek, kızmak, bulmak, tavsiye etmek, bulmak, görüşmek, karşılamak, öğle yemeği yemek,, selamlamak, havlamak, ısırmak, çalışmak, pişirmek, duş almak, seyretmek, resim çekmek/çıkarmak, piyano çalmak. 17

18 სკოლაში სპორტი დასვენება / გართობა götürmek, taramak, telefon etmek/aramak, bakmak, demek, kazmak. Dinlemek, yazmak, okumak, kalkmak, oturmak, öğrenmek, konuşmak, anlatmak, söylemek/demek, soru sormak, cevap vermek, göstermek, öğretmek, saymak, spor yapmak. Yüzmek, futbol/ tenis/basketbol oynamak/satranç oynamak. Dans etmek, oynamak, hayvanat bahçesine gitmek, planlamak, televizyon seyretmek, çiçekleri sulamak, resimleri renk renk boyamak, hayal etmek. Karşılaştırmak, hatırlamak, unutmak, anlamak/duymak, denemek, harfleri söylemek, açmak, kapamak, bilmek, hecelemek, oynamak, tercüme etmek, katılmak, yapmak, zil çalmak. Kayak yapmak, paten kaymak/patinaj, gezmek/dolaşmak, bisikletle/atla gezmek, tıpış tıpış yürümek, katılmak, koşmak. Resimleri çekmek, eğlenmek, bilgisayarla oynamak, kar topu yapmak, saklambaç oynamak, uçurtma/hava kabarcığı uçurmak. მომსახურება Almak, satmak, ulaşmak, göndermek, giyinmek, çıkarmak, takmak, kapamak, açmak. Alış verişe gitmek, para ödemek, vermek/teslim etmek, almak. მგზავრობა / გადაადგილება Gitmek, gezmek, dolaşmak, beklemek, yürüyerek yürümek. Yolculuk yapmak/ seyahat /etmek/gitmek, arabayla yolculuk yapmak, gelmek, vapurla /gemiyle seyahat yapmak, araba durdurmak, hareket etmek ინდივიდის ორიენტირები დრო Vakit/zaman, saat, duvar saati, çalar/alarmlı saat, masa saati, saat tam, bugün, dün, o zaman. cep saati, bilezik saat, erken, geç, ertesi gün, dakika, yarın წელიწადის დროები / კვირის დღეები / Yıl/sene, mevsimler, kış, ilkbahar, yaz, sonbahar, yaprak dökümü. Hafta günleri, Pazar, Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi, tatil günleri Cumartesi-Pazar. 18

19 თვეები დღე / ღამე Gün, sabah, öğle, akşam. Öğle, ikindi, gece, gece yarısı. ქვეყნის მხარეები ადგილ მდებარეობა Burada, orada, içinde, üstünde/üzerinde, altında. Kuzey, güney, doğu, batı. Yakın, uzak, yukarı, aşağı. მახასიათებლები Yaşlı, genç, yakışıklı, güzel, çirkin. Dolu, boş, ekşi, tuzlu, tatlı. ფერი Kırmızı, mavi, kahve rengi, sarı, yeşil, kara/siyah, beyaz/ak. Mor, gri/külrengi, pembe, koyu, açık mavi, parlak. ზომა Az, çok, büyük, küçük, iri. Minicik, ufacık, küçücük, koca, koskoca. ფორმა წონა Endam, şekil, yuvarlak, oval/söbe. Hafif, ağır. ტემპერატურა Sıcak soğuk. Serin, ılık. შემადგენლობა altın. tahta. რაოდენობა რიცხვები Çok, az, tane, birkaç, birçok. Sayı, on beş, birinci, dördüncü, on ikinci. Onda üç, yüz otuz üç, seksen yedi. 3. გრამატიკა გრამატიკის სწავლება საკომუნიკაციო მიზნებს უნდა მოემსახუროს, ამიტომ სასურველია მისი კონტექსტში (და არა კონტექსტიდან მოწყვეტილად) სწავლება. არ არის რეკომენდებული გრამატიკის აღწერით-თეორიული სწავლება, გრამატიკული წესებისა და ტერმინების ზეპირად დასწავლა. სწავლების საწყის ეტაპზე მოსწავლეები გრამატიკულ კონსტრუქციებს ენობრივი ნიმუშების დამახსოვრებასთან ერთად სპონტანურად, გაანალიზების გარეშე ითვისებენ. მოსწავლეს საშუალება უნდა მიეცეს დააკვირდეს, ამოიცნოს, გაიაზროს და კონტექსტში გამოიყენოს გრამატიკული თავისებურებები და კონსტრუქციები. ამისათვის სასურველია: ასათვისებელ ენობრივ მასალაზე აგებული დიდაქტიზებული ტექსტების მეშვეობით გრამატიკული მასალის სახალისო, ადვილად გასაგებ ზეპირ თუ წერილობით საკომუნიკაციო სიტუაციებში მიწოდება. მრავალფეროვანი აქტივობებისა და სავარჯიშოების შეთავაზება. 19

20 გრამატიკული სტრუქტურების გამოყოფა მათი გააზრების მიზნით თანდათანობით სწავლების მომდევნო წლებში დაიწყება. თემა საკითხები 3.1. არსებითი სახელი İsim -საკუთარი, საზოგადო Özel isim, Cins ismi -ბრუნვა Durum/Hal -რიცხვი Sayı (tek, çoğul) 3.2. არტიკლი Artikle/tanımlık 3.4. ზედსართავი სახელი -განუსაზღვრელი არტიკლის ფუნქციას ასრულებს bir რიცხვითი სახელი - Belirsiz tanımlık Bir -დადებითი ხარისხი Olumlu derece Sıfat 3.5. რიცხვითი სახელი Sayı/sayı sıfatı 3.6. ნაცვალსახელი Zamir 3.7. ზმნა Fiil 3.8. ზმნიზედა Zarf 3.9. absolutivi Ulaç /Bağfiil კავშირი Bağlaç -აღმატებითი ხარისხი En üstünlük derecesi Üstünlük eksiklik derecesi -რაოდენობითი - Asıl sayıları -რიგობითი - Sıra sayı sıfatı sıralı saylar -პირის Şahıs zamirleri -ჩვენებითი - Gösterme zamirleri -კუთვნილებითი- İyelik zamirleri -კითხვითი Soru zamirleri -განუსაზღვრელობითი - Belgisiz zamirleri განსაზღვრებითი Belirten zamirleri ძირითადი Genel/asıl -დამხმარე Yardımcı fiiller მარტივი დროის ფორმები დადებითი სახე Olumlu უარყოფითი სახე Olumsuz კითხვითი-Soru -დროის - Zaman zarfları -ადგილის - Yer zarfları -დროის Zaman ulacı ვითარების Hal ulacı ve, ile, ama, fakat ოდნაობითი 20

21 3.11. ნაწილაკი da, de,ki Ek, edat წინადადება Cümle/tümce 3.14.კონსტრუქციები Cümle teşkili/örgütü -მტკიცებითი, კითხვითი, უარყოფითი olumlu, soru, olumsuz, -თხრობითი, ბრძანებითი emir -მარტივი, რთული წინადადებები Basit /yalın cümle, bileşik cümle -ზედსართავი სახელის სინტაქსური კონსტრუქციები -სხვათა სიტყვის diye 4. ფონეტიკა თურქული ენის სწავლებისას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა გამახვილდეს ქართული ენისაგან განსხვავებულ ბგერებზე და ბგერათშეთანხმებებზე, რაც მოსწავლეს ხელს შეუწყობს სწორად წარმოთქვას და გაიმეოროს მოსმენილი ბგერები, სიტყვები და წინადადებები. ბგერების წარმოთქმა: ანბანი ქართული ენისაგან განსხვავებული ხმოვანი ბგერები: ı, ö, ü ქართული ენისაგან განსხვავებული თანხმოვანი ბგერები : ğ, f, y ქართული ენისაგან განსხვავებული 2 ნიშანი: 1. ^ სიგრძისა და სილბოს ნიშანი âlem, lâmba 21

22 2. -გამყოფი (აპოსტროფი) Ankara da, Tiflis te ა მახვილი სიტყვაში მახვილი თურქულ ენაში მოდის ბოლო მარცვალზე.თუ სიტყვას დართული აქვს უმახვილო სუფიქსი, მახვილი გადაინაცვლებს წინამავალ მარცვალზე. უმახვილოა: 1. შემასმენლობითი სუფიქსები 2. da, de ნაწილაკი 3. -ma, -me უარყოფითი სახის ნიშანი ზმნაში 4. ile თანდებული 5. -ca თანდებული 6. ki კავშირი ბ. მახვილი წინადადებაში წინადადებაში მახვილი ძირითადად დაესმის ფუნქციურად უფრო მნიშვნელოვან სიტყვას. 5. ორთოგრაფია 22

23 მართლწერა I-II დონეებისათვის ანბანი მთავრული და არამთავრული ასოები; თითო ბგერას თითო გრაფიკული ნიშანი ასო აქვს. როგორც ითქმის, ისე იწერება. თურქულ ენაში 29 ბგერა ასოდან 8 ხმოვანია. ხმოვნებია: ünlüler: a, ı, o, u, e, i, ö, ü პუნქტუაცია: წერტილი nokta; მძიმე virgül; ორი წერტილი iki nokta; წერტილ მძიმე noktalı virgül; აპოსტროფი kesme işareti, apostrof; კითხვის ნიშანი soru işareti; ძახილის ნიშანი ünlem işareti; ბრჭყალები tırnak işareti; ფრჩხილები parantez. 6. სოციოკულტურა და კულტურა სანამ მოსწავლეები უცხოურ ენაში ცოდნის დონეს აიმაღლებდნენ, დასაშვებია მოცემული ინფორმაციის მშობლიურ ენაზე მიწოდება. დღესასწაულები და ტრადიციები: რამდენიმე დღესასწაული, მათი თავისებურებები, დეკორაციები, ტრადიციული კერძები, პერსონაჟები და სხვა; პურობა: კვების რეჟიმი, თურქი (თურქულენოვანი) მოზარდის ტიპური საუზმე, რამდენიმე ტიპური კერძის დასახელება და სხვ; მომსახურება: ტრანსპორტის სახეობები, საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილები; თავისუფალი დრო/გართობა/დასვენება: რამდენიმე ტრადიციული საბავშვო თამაში და წესი, საბავშვო სიმღერები და ლექსები; დაწყებითი სკოლა: სასწავლო საგნები, სწავლის ხანგრძლივობა, სასკოლო კვირის და დღის განრიგი, არდადეგების რაოდენობა და ვადები; ხმამიბაძვა (ონომატოპეა): ცხოველები, ჩვეული ხმაურები(ყიყლიყო, ბახ, კაკ-კუკ); საკუთარი სახელები და კნინობითი ფორმები; სახელმწიფო სიმბოლოები: დროშა; დედაქალაქი და მისი რამდენიმე ღირსშესანიშნეობა; თურქულენოვანი ქვეყნები და მათი დედაქალაქები: დაწყებითი საფეხურის თურქული ენის პროგრამის შინაარსი 23

24 დონე - V, VI (დV, დVI) სარეკომენდაციო შინაარსი პროგრამის შინაარსი წარმოადგენს იმ ენობრივი მასალისა და სოციოკულტურული თემატიკის ჩამონათვალს, რომელიც გამოიყენება სტანდარტში დადგენილი საკომუნიკაციო უნარ-ჩვევების გასავითარებლად. ჩამონათვალი ვერ იქნება ამომწურავი, ვერც სავალდებულო. იგი სარეკომენდაციო ხასიათს ატარებს. დასაშვებია ჩამონათვალის შეცვლა, გადანაცვლება, შევსება, შემცირება. მთავარია, დასასწავლი ენობრივი მასალის და კულტურული თემატიკის შერჩევისას, გათვალისწინებულ იქნეს: სტანდარტში მითითებული საკომუნიკაციო ამოცანები თანამედროვე ენის ნორმები ასაკობრივი თავისებურებები და მოზარდის ინტერესთა სფერო მაგალითის სახით გთავაზობთ პროგრამის შინაარსის ერთ-ერთ შესაძლებელ ვარიანტს: პანორამა 1. სამეტყველო ფუნქციები 2. ლექსიკა 3. გრამატიკა 4. სოციოკულტურა და კულტურა 1. სამეტყველო ფუნქციები 1.1. სოციალური ურთიერთობები 1.2. ინფორმაციის გაცვლა 1.3. აღწერა / დახასიათება 1.4. გემოვნება 24

25 1.5. შეფასება 1.6. საჭიროება / სურვილი 1.7. გრძნობები / ემოციური რეაქციები / შეგრძნებები 1.8. დროში ორიენტირება 1.9. სივრცეში ორიენტირება ლოგიკური კავშირები ნებართვა / ვალდებულება / აკრძალვა ინტერაქცია საკლასო ოთახში რუბრიკა ენობრივი რეალიზაციის ნიმუში 1.1. სოციალური ურთიერთობები დონე - დV დონე - დVI მისალმება / მოკითხვა დამშვიდობება წარდგენა / გაცნობა მიმართვა (თავაზიანი / ფამილარული) -Merhaba! -Ben iyim, siz nasılsınız? -Şöyle böyle. -Allaha ısmarladık! Hoşça kalınız! -Güle güle! -O adam komşumdur. -O adam Ankara dandır. -Memnun oldum. -Olabilir mi? -Sevgilim! -Buyurunuz! -Hoş geldiniz! -Hoş bulduk! -Hoş gördük! -Tanışınız, bu arkadaşım Ali. -O Türkiye dendir. -Memnun oldum! -İstiyor musunuz? მობოდიშება -Affedersiniz, geç kaldım! -Çok üzülüyorum ki 25

26 მადლობის გადახდა -Özür dilerim, -Teşekkür ederim, sizden büyük iyilik -Sağ ol! -Teşekkürler! -Çok teşekkürler. -Bir şey değil. -Hayrola! მილოცვა / კეთილი სურვილები -Kutluyoruz! -İyi günler! -Size de iyi günler! -Doğum günükutluyoruz! Çok yaşa! -İsim gününükutluyoruz, Anna! -Sağlığınızı dilerim! -Bu mesut bayram hepinize kutlu olsun! წახალისება / შექება -Çok güzel! -Pek iyi, fevklade güzel! -İyi, en iyi. -İş, iş yeri. -Çok enteresan. შეთავაზება დათანხმება / უარი ინტერაქცია სუფრასთან -Sinemaya beraber gidelim mi? -Ne düşünüyorsunuz? -Ben sana daha bir güzel yer tavsiye edeyim. -Tamam, gidelim! -Ben razıyım/razı oluyorum. -Çok güzel! -Evet, doğrusunuz. -Ne arzu edersiniz, çay mı meyve suyu mu? -Tatlı ister misiniz? - Öğle yemeğinde ne var? -Az az her şey var. -Alış verişe marketten başlayalım, olur mu? -Ben elbise bölümüne gideyim, sen yiyecek bölümüne gitsin! -Ben size beraber gitmek tavsiye ediyorum. -Ben kabul değilim/razı olmuyorum. -Ben karşıyım! -Memnuniyetle. -Aç mısınız, yer misiniz? - Biraz, lütfen. - Ben kahve içerim, pasta yerim. ტელეფონით საუბარი -Telefon ediniz/arayın! -Alo!.. Mehmet Bey le konuşabilir miyim? 26

27 -Kim diyeyim, efendim? -Ben Nana Gürcistan dan. -Bir dakika bekleyin, lütfen. Yerdeyse bağlayayım. -Telefon numaranız ne? -Telefon numaram დამშვიდება -Hasret çekmeyin, her şey iyi olacak! -Rahatlayınız! -Problem yok! -Sinirlemeyiniz! გაფრთხილება -Dikkat dikkat! -Kendinize iyi bakın! -Sakın! -Merdivenlerde sakın olunuz! 1.2. ინფორმაციის გაცვლა პირადიმონაცემები: გვარი / სახელი / ასაკი / მისამართი / დაბადებისდღე / ოჯახი / საქმიანობა -Siz nerelisiniz? -Ben Türkiye den geliyorum, Ankaralıyım. -Siz kimsiniz? Ne iş görüyorsunuz? -Ben öğrenciyim. Ailemin en küçüğüm. -Adınız, soyadınız? -Benim adım Soso, soyadım Kolbaia. -Doğum yerini ve doğum tarihiniz? -Doğum yerim Gürcistan, Tiflis şehri. Doğum tarihim 2000, 20 aralık ayı. -Adresiniz nedir? -Çavçavadze caddesi, 36. -Benim annem ჯანმრთელობა -Ben bugün daha iyiyim. Sen nasılsın? -Teşekkürler, ben de iyiyim. -Kardeşim hasta oldu, grip var. -Ateşi var mı? babam, ağabeyim ve bir kız kardeşim var. -Nasılsınız? -Başım/dişim/karnım ağrıyor. -Geçmiş olsun! -Hayır, ilaç veriyoruz. 27

28 ამინდი ინტერაქცია სავაჭრო ობიექტებში -Bugün hava nasıl? -Bugün hava yağmurlu. -Hava sıcaklığı yüksek. -Bunun fiyatı ne?/bu kaç lira? -Gösterebilir misiniz? -Bu ceketin rengi beğeniyor musunuz? -Ceketi hangi mağazadan almak istiyorsun? -Sizce bugün yağmur/kar yağar mı? -Bence yağar, şemsiye alınız. -Tiflis te kuru klima var. -Bu kitaplar satılıyor. -Ben seyrediyorum. -Kaç numara giyiyorsunuz? -Ölçüm 36 numara. -Kaç lira? 30 lira. -Çok pahalı/ucuz. თავისუფალი დრო -Akşamları televizyon seyrediyorum. -Ben resimli kitapları okumak seviyorum. -Hangi çalgı çalıyorsunuz? -Hobiniz ne? -Spor oyunları seviyor musunuz? Bu hafta sonu biz pikniğe gidiyoruz. -Gitar çalıyorum აღწერა / დახასიათება ადამიანის გარეგნობა /ჩაცმულობა -O kadının görünüşüçok iyi/güzel. -O şişman/zayıf. -O erkek endamlı/vücutlu. -O kadın sevimli/güzel/sarışın. -O kime benzer? -Paltonuz ne güzel! -O gözlüklüdür. ადამიანის დახასიათება -Bence o dalgın/unutkan/bencil. საგნის აღწერა -Neye benzer o? -Ne gülünç şey/hadise/hikaye! -Güzel çantalı kız. -Odamızı temizleyelim, çok kirlidir. -Odanız kaç metre kare? -Bu sokak çok dar. 28

29 1.4. გემოვნება მოწონება / არ მოწონება -Onu nasıl beğeniyorsunuz? -Onu hiç beğeniyorum -Onu seviyorum -Partide çok eğelendim. -Ondan usandım/bıktım. -Ben ondan tercih ediyorum. 1.5.შეფასება დადებითი / უარყოფითი -Doğru/uygun/münasebetli -Doğru değil/yanlış. -Bu doğrudur! -Bu yalandır საჭიროება / სურვილი / მოთხონილება საჭიროება / სურვილი / მოთხოვნილება -Ben istiyorum. -Size ne lazım? -Bana lazım/gerek -Memnuniyetle გრძნობები / ემოციური რეაქციები / შეგრძნებები სიხარული -Ben çok heyecanlıyım. -Ben hayranım. -Ben haranmışım. ბრაზი -Ben kızdım. -Ne ayıp! -Kızmayınız! ეჭვი / ვარაუდი -Emin değilim!/inanmıyorum! -Şüphem var ki -Sanımca (Cemi varaudit) გაკვირვება -Ne tuhaf! -Çok hayranım/şaşırdım! სინანული -Üzüldüm! -Ne yazık! -Bunu işitmek çok yazık! -Yazık ki -Maalesef შიში -Korkuyorum. -Korkmuşum. 29